Phốt nghệ sĩ Đức Hải đã trở thành một trong những sự kiện gây xôn xao dư luận mạng xã hội trong năm 2021. Chỉ trong một đêm, hình ảnh một nghệ sĩ từng được công chúng yêu mến và được biết đến với vai trò là nhà giáo dục đã bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Sự việc bắt đầu từ một bài đăng có lời lẽ thô tục trên Facebook cá nhân được cho là của ông. Sự việc không chỉ gây rúng động giới giải trí mà còn đặt ra câu hỏi về đạo đức và trách nhiệm của nghệ sĩ trong thời đại kỹ thuật số.
Phát ngôn thô tục của nghệ sĩ Đức Hải trên mạng xã hội
Vào rạng sáng ngày 2/6/2021, một bài viết được đăng tải trên tài khoản Facebook mang tên Đức Hải với nội dung chứa nhiều lời lẽ tục tĩu, ám chỉ một cá nhân nào đó. Những từ ngữ phản cảm, xúc phạm được dùng trong bài viết đã khiến cộng đồng mạng phẫn nộ. Nhiều người không tin rằng một nghệ sĩ có học thức và đang là một nhà giáo lại có thể phát ngôn theo cách như vậy.
Bài đăng lan truyền nhanh chóng chỉ trong vài giờ, xuất hiện trên hàng loạt trang báo điện tử, fanpage Facebook và các diễn đàn lớn như Voz, Webtretho, Tinhte… Những tranh luận trái chiều nổ ra không ngừng, xoay quanh việc liệu đây có phải do ông trực tiếp viết hay tài khoản đã bị chiếm quyền điều khiển.
Giải thích từ phía nghệ sĩ Đức Hải và những tình tiết rối rắm
Ngay trong ngày hôm sau, nghệ sĩ Đức Hải lên tiếng phủ nhận là người viết bài đăng đó. Ông cho rằng tài khoản Facebook của mình đã bị hack và ông không hay biết gì về bài viết cho đến khi báo chí liên hệ. Tuy nhiên, trong một cuộc phỏng vấn khác chỉ vài ngày sau, ông lại đưa ra lời giải thích mới rằng bài viết do con nuôi của ông “nghịch dại” viết ra, do tức giận trước việc người thân bị xúc phạm.
Việc thay đổi phát ngôn trong thời gian ngắn khiến công chúng hoài nghi và cho rằng nghệ sĩ đang thiếu minh bạch. Một số ý kiến chỉ trích gay gắt rằng, là một nghệ sĩ kỳ cựu và thầy giáo, ông nên chịu trách nhiệm về nội dung xuất hiện trên tài khoản mang tên mình thay vì đưa ra lời bào chữa không nhất quán.
Trong một diễn biến khác, ông cho biết đã bị các đối tượng lạ mặt nhắn tin tống tiền sau khi bài viết lan truyền. Những người này yêu cầu ông đưa tiền nếu không sẽ tiếp tục làm rò rỉ các thông tin cá nhân khác. Ông đã trình báo sự việc với cơ quan công an để được hỗ trợ điều tra.
Hậu quả: Mất chức vụ quản lý tại trường nghệ thuật
Trường Cao đẳng Văn hóa Nghệ thuật và Du lịch Sài Gòn, nơi nghệ sĩ Đức Hải đang giữ chức Phó hiệu trưởng, đã vào cuộc rà soát sự việc. Chỉ một tuần sau, vào ngày 9/6/2021, trường ra quyết định miễn nhiệm chức vụ của ông. Theo đại diện nhà trường, hành vi liên quan đến bài viết là không phù hợp với quy tắc đạo đức nghề giáo và ảnh hưởng đến uy tín của đơn vị.
Thông báo miễn nhiệm được gửi nội bộ ngay lập tức và yêu cầu ông Đức Hải hoàn tất bàn giao công việc. Tên ông sau đó cũng không còn xuất hiện trong danh sách ban lãnh đạo trường trên các phương tiện chính thức.
Tiểu sử nghệ sĩ Đức Hải
Nghệ sĩ ưu tú Đức Hải sinh năm 1966 tại Hải Phòng. Ông nổi tiếng từ những năm đầu thập niên 2000 với phong cách hài hước, tự nhiên. Ngoài công việc diễn xuất, ông còn tham gia giảng dạy nghệ thuật sân khấu và từng đảm nhiệm vị trí quan trọng trong ngành giáo dục nghệ thuật. Ông là người có học vị cao, từng theo học tại các trường đào tạo danh tiếng và giữ nhiều chức vụ giảng dạy tại các cơ sở đào tạo nghệ thuật trong nước.
Phản ứng của cộng đồng mạng và giới nghệ sĩ
Cộng đồng mạng chia thành nhiều luồng ý kiến. Một bộ phận không đồng tình với cách nghệ sĩ Đức Hải giải thích vụ việc, cho rằng ông thiếu trách nhiệm và đang đổ lỗi. Một số người nổi tiếng trong giới nghệ thuật cũng lên tiếng, cho rằng nghệ sĩ nên hành xử đúng mực, đặc biệt là khi đảm nhiệm vai trò giáo dục. Tuy nhiên, cũng có những người cảm thông, cho rằng có thể ông đang là nạn nhân trong một âm mưu hãm hại danh tiếng.
Trên các diễn đàn, sự việc được ví như “bài học điển hình về hậu quả của việc sử dụng mạng xã hội không cẩn trọng” trong bối cảnh công nghệ số ngày càng phát triển.
Khía cạnh pháp lý: Có dấu hiệu vi phạm luật an ninh mạng?
Nhiều luật sư đã lên tiếng phân tích sự việc dưới góc nhìn pháp lý. Theo một số chuyên gia, nếu xác định bài đăng do ông Đức Hải thực hiện, ông có thể bị xử phạt hành chính theo Nghị định 15/2020/NĐ-CP vì đăng tải nội dung thô tục, xúc phạm danh dự cá nhân khác trên mạng xã hội. Nếu bài đăng gây hậu quả nghiêm trọng, có thể sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Điều 331 Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi 2017, tội “lợi dụng quyền tự do dân chủ xâm phạm lợi ích của tổ chức, cá nhân”.
Tuy nhiên, việc xác minh nguồn gốc bài đăng cần có bằng chứng số và xác minh từ phía cơ quan điều tra chuyên nghiệp. Đến thời điểm hiện tại, chưa có thông tin về việc khởi tố hay truy tố vụ việc.
Ảnh hưởng lâu dài đến sự nghiệp
Sau scandal, nghệ sĩ Đức Hải gần như biến mất khỏi các hoạt động công khai. Các gameshow, talkshow từng có ông tham gia như “Gương mặt thân quen”, “Ơn giời cậu đây rồi”, “Cười xuyên Việt” không còn mời ông nữa. Những vai trò truyền thông của ông cũng dần bị thay thế bởi các gương mặt khác.
Không ít người cho rằng việc tái xuất của ông trong tương lai gần sẽ vô cùng khó khăn, bởi hình ảnh nghệ sĩ gắn liền với giáo dục khi bị hoen ố sẽ rất khó lấy lại lòng tin của công chúng.
Bài học lớn về trách nhiệm phát ngôn
Phốt nghệ sĩ Đức Hải cho thấy sức mạnh và cũng là mặt trái của mạng xã hội. Trong kỷ nguyên số, một phát ngôn thiếu kiểm soát có thể phá hủy cả sự nghiệp chỉ trong vài giờ. Nghệ sĩ, với vai trò người truyền cảm hứng, càng cần cẩn trọng hơn. Bên cạnh đó, sự kiện cũng đặt ra nhu cầu về giáo dục kỹ năng số và truyền thông mạng cho những người làm trong lĩnh vực công chúng.
Phốt nghệ sĩ Đức Hải là ví dụ điển hình về việc mất kiểm soát trong phát ngôn có thể dẫn đến sự sụp đổ về uy tín và sự nghiệp. Dù sự thật cuối cùng thế nào, đây cũng là lời cảnh tỉnh cho những ai đang sử dụng mạng xã hội một cách tùy tiện. Trong một xã hội số hóa, sự minh bạch, nhất quán và trách nhiệm trong phát ngôn là điều không thể xem nhẹ, đặc biệt với những người có tầm ảnh hưởng.
